Occultisme

Haptonomie en innerlijke genezing in bijbels licht
Een hand die je er door helpt
J.I. van Baaren

Inleiding
De woorden haptonomie en haptonoom zijn steeds meer gemeengoed geworden. De hieraan verbonden handelingen nemen thans, ook onder christenen, een dergelijke omvang aan, dat het zinvol is een overzicht van methodiek, wezen en toepassing te geven; Wij willen in het bijzonder uitgaan van een verantwoorde toepassing door mensen die hiervoor zicht hebben en mens en God willen dienen tot welzijn voor allen. Wij denken hierbij aan die hand op je schouder, als je het niet meer ziet zitten. Die blik in de ogen, standvastig en bemoedigend, die je weer moed geeft. Die stem die je zegt hoe kostbaar je bent in Gods ogen. Dat je nooit alleen bent, of eenzaam, want God houdt van je, en weet waar je woont. Wij denken aan iemand aan wie je je verhaal kwijt kunt. Hoe komt het dat we die bemoedigende aanraking, die hand op je schouder, zijn kwijtgeraakt en ons soms zo alleen kunnen voelen? Onbekend met deze materie hebben onze kerken nog niet het antwoord, en komen ook christenen vaak bij niet-christelijke beroepshaptonomen terecht, waar soms een band mee ontstaat.

Contactarme maatschappij
Waarschijnlijk moeten wij aannemen dat onze westerse cultuur, met haar voortschrijdende rationaliteit, zich steeds meer heeft afgesloten van de sensorische communicatie en de daarmee gepaard gaande rechtstreekse uitwisseling van gevoelens. We zijn eraan gewend geraakt in onze cultuur een aanraking te vereenzelvigen met seks, dwang of macht. We ervaren het niet als een gebaar van troost, toewijding of bemoediging. We doen met onze geestelijke vermogens nog wel ons best om ons in de ander te verplaatsen, maar wij maken geen gebruik meer van onze tastzin, onze huid, die toch een ’emotieontvanger’ bij uitstek is. De maatschappij stopt de mens vol met kennis en informatie, ook de kinderen, zonder hen erbij te leren hoe ze het moeten verwerken of er mee om te gaan. Velen leven onder stress of juist in eenzaamheid. De moderne maatschappij stelt hoge eisen. De communicatie-databank-computermaatschappij eist zijn tol. De agressie onder de mensen is enorm, terwijl de uitlaat verstopt is. Echte vrienden kun je op de vingers van een hand tellen. Iemand die naar je luistert. Bij de dokter kun je je verhaal niet kwijt. Een pilletje helpt niet. Bij de psychiater val je in een kuil, want die werkt verstandelijk, maar de ziel gaat zijn eigen weg. Maar het lichaam liegt nooit, het spreekt altijd de waarheid. Als dan de agressie of de teleurstelling vrij komt, dan vindt dat zijn expressie in het lichaam.

We wilden ’privacy’ - ons eigen stukje leven, een eilandje helemaal voor onszelf. Nu dat is gerealiseerd en statistieken aangeven dat (gewild of ongewild) 62,6 % van onze samenleving niet langer in gezinsverband leeft, blijkt dat we er helemaal niet gelukkig mee zijn, dat de menselijke samenleving anders geaard is en dat we nooit geleerd hebben een brug te bouwen van ’t ene eiland naar het andere. We kunnen geen kant meer op met onze emoties (denk eens aan de oude gezegden als ’gedeelde smart is halve smart’ en ’gedeelde vreugd is dubbele vreugd’ en stapelen eenzaam van alles op, tot de maat vol is. Als er geen andere uitweg komt, zal dit proces uitmonden in allerlei kwalen en ongevallen, die zowel emotioneel als lichamelijk kunnen zijn. Waar dan een troostende arm om een schouder gemist wordt, zal dit ook z’n uitwerking niet missen. In onze contactarme maatschappij blijkt grote behoefte te zijn ontstaan aan mensen die ons iets kunnen leren over onze tastzintuiglijke mogelijkheden. Wat we van nature wisten en konden is opgedroogd door de tegenwoordige manier van leven. Men heeft opmerkelijke reacties onderkend van lichaamsfuncties op emotioneel contact. Ook bij patiënten die door een verpleegster werden aangeraakt of bemoedigend werden toegesproken. Iedere verpleegkundige weet hoe groot bij ziekte de invloed van psychische, fysieke en sociale factoren zijn. De wetenschap heeft het terrein echter schromelijk verwaarloosd.

Hoewel de geneeskunde een indrukwekkende voortgang heeft gemaakt, spreekt de arts Kerr L White, directeur gezondheidswetenschappen van de Rockefeller Foundation ontnuchterende taal. ’Slechts 15% van alle klinische ingrepen is wetenschappelijk bewezen goed voor de patiënt te zijn. Veertig tot zestig procent van alle succesvolle behandelingen worden toegeschreven aan suggestie en psychische invloeden, aan zorg en toewijding, wat we liefde noemen’. Ontastbare factoren hebben dus een niet-onaanzienlijke invloed op de vatbaarheid voor evenwicht, ziekten en herstel. Aanraking en gevoelsleven blijken alles met elkaar te maken te hebben. Helaas is in West-Europa en in Nederland in het bijzonder, ’aanraken’ taboe. Toegegeven: er ligt een kritische grens. Maar echte liefde, belangstelling en toewijding zijn gemakkelijk te herkennen. Wat hebben we zo nu en dan woorden van troost en bemoediging nodig. Aan de basis hiervan ligt de Heilige Geest, de Trooster. De Bijbel laat over de noodzaak van de onderlinge liefdeband geen twijfel bestaan. Het elektronische woordenboek leert ons dat de Bijbel 508 maal de opdracht geeft elkaar lief te hebben.

Wat is haptonomie?
Het woord haptonomie is afgeleid van de Griekse woorden Haptos = tastbaar of tastzin en Haptere = beetpakken, aanraken, met iets in contact komen, contact maken. Haptonomie als leer van de tastzin en het gevoel richt zich in haar visie en onderzoek specifiek op de menselijke tastzin en de ontwikkeling ervan. De huid, de gehele mens is een ontvangstkanaal. Het basiszintuig is het tastvermogen. Het hedendaagse gevoel van vervreemding begint meestal met een gevoel van vervreemding van het eigen lichaam. De huid als tastzintuig en de aanraking daarvan spelen in deze ontwikkeling een grote rol. De haptonomie baseert zich op de ontwikkeling van de tastzin in al haar aspecten en onderzoekt ook de verschijnselen die zich voordoen bij het tastend voelen en aanraken. De ervaringen kunnen van persoon tot persoon verschillen, maar hebben gemeenschappelijke kenmerken. Zoals gezegd gaat het om tasten - aanraken. Dat is voor velerlei uitleg vatbaar en kan variëren van een handdruk, een hand op of om de schouders, al dan niet gepaard met woorden van troost, belangstelling en bemoediging. Maar het reikt verder. Het is zinvol om onder tastzin niet alleen het werkelijke aanraken te verstaan, maar ook het afgaan op oergevoelens en intuïtie die ieder mens in zijn onderbewustzijn bezit. In de westerse maatschappij worden deze gevoelens onderdrukt en geldt het als ongepast om anderen aan te raken, anders dan in een intieme seksuele relatie. Maar ook gehuwden mogen niet vergeten dat het ’aanraken’. (een liefkozend gebaar) een deel van hun samenzijn vormt. Tast is te vergelijken met antennes die afgestemd zijn op zenden en ontvangen. Tast is de ontmoetingszin bij uitstek. Iemand die wordt aangeraakt krijgt daardoor het gevoel niet alleen in goede en vertrouwde handen te zijn, maar ook een herkend en gewenst mens te zijn. Aan het begin van het leven wortelt deze ervaring zich in de mens. Omdat tasten altijd gevoel en gevoelens teweegbrengt, beweegt haptonomie zich met name op het gebied van het menselijk gevoelsleven in al haar veelzijdigheid. Aanraken en gevoelsleven blijken alles met elkaar te maken te hebben. Wij worden als ’gevoelers’ geboren, zegt men en tot ’denkers’ gemaakt. Dit kan tot grote emotionele armoede leiden en daardoor krijgt men vaak problemen, die zich in allerlei kwalen kunnen uiten.

De praktijk
De hapto-therapie heeft zich ontwikkeld tot een geneeswijze, die mensen confronteert met emotionele problemen die aan hun kwaal ten grondslag liggen. Hiertoe behoren ook een gevoel van spanning of stress en een gevoel van onbehagen. De therapie bevordert gevoelsbewustzijn. De aanraking van de ene mens door de andere maakt vastgelopen gevoelens los, evenals trouwens onverwerkte problemen uit het verleden. De voorwaarde hiertoe is geloof en vertrouwen. In termen van mensbenadering is haptonomie een nieuwe visie die een bijdrage levert aan welzijn en gezondheidszorg. Wanneer het contact van de ene mens naar de andere vervaagt, zal dit op alle gebied van het menselijk gedrag een stempel drukken.

Haptonomie speelt onder meer een rol in de fysiotherapie, bij de verbetering van menselijke relaties, in de prenatale en postnatale begeleiding, evenals trouwens bij de bevalling zelf, kinderbegeleiding, psychotherapie, baby- en kleutermotoriek, geestelijke beweging voor menselijke waardigheid. Bij haptonomie wordt aandacht geschonken aan het oplossen van emotionele problemen, die mogelijk ook in verband staan met blokkades in het bewegingsapparaat. Het aanraken kan ook leiden tot het ontwikkelen van de eigen identiteit.

Haptonomische zwangerschapsbegeleiding is geen techniek, maar richt zich op het ontwikkelen van de natuurlijke gevoelens van de moeder voor haar kind. Bovendien kan de vrouw in één van de belangrijkste uren van haar leven het contact van haar lichaam en haar kind in goede harmonie bewaren. Het kind wordt geboren, niet de moeder. Degene die haptonomie bedrijft is dus een haptonoom. Meestal is deze begonnen als fysiotherapeut. Men bemerkte dat eenvoudig ’aanraken’ of wrijven al een therapeutische werking had, zonder dat van ’massage’ sprake was. In de meeste praktijken voor fysiotherapie begeeft men zich echter met haptonomie op het occulte vlak en maakt men bij de begeleiding gebruik van verschillende massagevormen (acupressuur), oefenvormen (yoga, ontspanningstechnieken, stretching), gespreksvormen, rebirthing, visualisatie-technieken en haptonomische wetmatigheden. (Uit een van de vele folders van beroepshaptonomen).

Maar als het goed is, is er altijd een aanrakenden-ontmoeting waarbij van de aangeraakte niets terugverlangd wordt. Dit in tegenstelling tot de aanraking die niet belangeloos is. De professionele haptonoom moet nu eenmaal betaald worden. Het is eigenlijk een soort naastenliefde, die gedragen wordt door het christendom. Er mag geen emotionele band ontstaan, anders dan die vanuit goddelijke liefde geboren wordt.

Ons bereikte de noodkreet van een gescheiden christenvrouw, die zich aan de ene kant zeer wel bevond bij de aanraking van een haptonoom, maar aan de andere kant een gehechtheid ervoer, die tot zorgen baarde. De moderne mens is vervreemd geraakt van de mogelijkheden die door de ’tastzin’ wordt geboden. Ons haptonomisch vermogen kunnen wij leren herkennen als een haptonomische gevoelsbeleving.

Zoals de ene mens betere contactuele eigenschappen bezit dan de ander, zo is ook het haptonomisch vermogen bij sommigen beter ontwikkeld. Dit is niet zo vreemd en heeft weinig van doen met ontwikkeling, opleiding en dergelijke, maar de één heeft er nu eenmaal meer aanleg voor dan de ander. Hoewel deze eigenschap zeker door gebed ingeleid en verbeterd kan worden, is het toch vaak een kwestie van gevoel, rust en zekerheid. Het verkrijgen van informatie door onderscheiding (der geesten) begeleidt het haptonomisch vermogen. Maar primair staat toch de door God gegeven opdracht: liefde tot de naaste. De mens die rust vindt, kan beter omgaan met geestelijke beleving, zelfbeleving. Beleeft ook duidelijker de eenheid van geest, ziel en lichaam, vindt rust in gebed en gemeenschap met de Heilige Geest

Haptonomie en pastoraat
De vraag waarom er behoefte aan aanraking haptonomie -bestaat vindt zijn beantwoording in de behoefte aan de gemeenschapszin die de mens eigen is. Daarnaast wordt de wereld overspoeld met de meest onrustbarende berichten. Aan de ene kant ziet men oorlogsdreiging verminderen en ontstaat de neiging om te zeggen ’Vrede - vrede - geen gevaar’, op andere plaatsen neemt zij weer toe. Velen, in het bijzonder alleenstaanden, die minder gelegenheid hebben voor gedachte-uitwisseling, ervaren in toenemende mate dat de bijbelse verwachtingen van epidemieën, aardbevingen en hongersnood werkelijkheid worden.

De christen moet met zijn problemen naar God kunnen. Alleen God zal het leven van de christen beheersen. Op elk gebied kunnen wij leiding, kracht en wijsheid ontvangen. Degenen die daarbij hulp behoeven, moeten die in hun gemeente of in hun geloofsvriendenkring kunnen ontvangen, in het bijzonder bij de voorganger of oudsten, maar ook bij vrienden of kennissen die hun vertrouwen genieten. Uitgaande van het feit dat er behoefte blijkt te bestaan aan haptonomie en veelvuldig toepassing vindt, en naar ons blijkt, ook christenen ’naar de haptonoom gaan’ mogen wij hier niet aan voorbij gaan doch er enige aandacht aan besteden.

De haptonomie stelt hoge eisen aan het ’aanraken’. Voor de therapeutische aanraking is dat vanzelfsprekend. Maar ook de vriendschappelijke en pastorale aanraking kan aan kwaliteit winnen wanneer de aanraking verfijnd wordt. De eisen die haptonomie aan aanraking stelt zijn globaal samen te vatten in het begrip: ’respectvol’. Er is sprake van intieme afstand. Hoewel de haptonomie ontwikkeld is vanuit de fysiotherapie, is deze geen voorwaarde. Als grondgegeven geldt dat de mens niet alleen een lichaam heeft, maar ook een lichamelijkheid is. Bezielde lichamelijkheid. Haptonomie legt verband tussen tast en contact.

Er zijn echter stringente voorwaarden aan verbonden.

1. Elkeen die pastoraat (i.c. haptonomie) bedrijft (of eenvoudig aandacht aan de medemens besteedt) dient daarvoor toegerust te worden.
2. Zo veel mogelijk vermijden dat een man (alleen) met een vrouw spreekt.
3. Steeds een man met een man en een vrouw met een vrouw - of een echtpaar.

De intimiteit die een vrouw met een vrouw kan opbrengen maakt het gewenst dat er enige vrouwen min of meer ’aangesteld’ worden voor deze vorm van bediening.  Aangemoedigd dient te worden dat die aangewezen vrouwen (en eventueel mannen) de teleurgestelden, eenzamen, bedroefden, zieken e.d. bezoeken of tegemoet treden bij bijbelstudies, kerkdiensten, samenkomsten of anderszins. Haptonomie is een facet van pastorale ar-beid, dat veel wijsheid vraagt.

Innerlijke genezing
Geestelijk en lichamelijk welzijn worden in niet geringe mate beïnvloed door het wezen van de ziel, de som van wil, gevoel en verstand, de emotionele toestand, het innerlijk welzijn, dat genezing behoeft. Het is van belang, zoals in Hebreeën 4:12 besproken wordt, een onderscheid te maken tussen ziel en geest. De geest is Gods terrein en keert terug tot God. De ziel is het terrein dat langs allerlei wegen beïnvloed kan worden. Paulus benadrukt met klem dat de geest over de ziel moet heersen, als hij zegt dat we geestelijke mensen’ moeten worden.

Het begrip ’innerlijke genezing’ doelt op genezing van de ziel, die door allerlei omstandigheden gekwetst of beschadigd is en waarvan de herinnering, bewust of onbewust, invloed uitoe-fent op het dagelijks leven, het lichaam, de gedachtegang en daardoor mogelijk ook op het geloofsleven. Hoewel deze uitdrukking ook wordt gebruikt door minder gunstig bekend staande sprekers en spreeksters alsook in sommige boeken, en daardoor in een ongunstig licht is komen te staan, willen wij deze benaming toch handhaven, maar dan in de juiste context, omdat ze de feitelijke bedoeling zo juist weergeeft.

Het fenomeen, ’innerlijke genezing’ heeft twee facetten. Het belangrijkste, geestelijk facet betreft de overgave aan en de helende kracht van onze Heer Jezus Christus. Het tweede en psychologisch facet daarbij is ons vrij te maken van elke emotionele en psychologische band die de negatieve ervaring veroorzaakt. Mensen die met deze zaken bezig zijn, geloven dat emotionele belemmeringen en bepaald gewoontegedrag (met zijn negatieve gevolgen van frustratie, nederlagen en gering zelfrespect) ons belemmeren het overvloedig leven te leven, dat Jezus ons belooft. Daarom, zo meent men, moet er aandacht aan besteed worden om deze innerlijke wonden te genezen, zodat wij vrijkomen van hetgeen ons leven verschraalt. Hij of zij die genezing zoekt, moet teruggaan in de herinnering. Dit is meestal een traumatische of angstveroorzakende herinnering of ervaring, die zich in het bewustzijn of onderbewustzijn heeft genesteld. Soms is er een tekort aan vergevingsgezindheid. De Bijbel leert ons dat wij als wij vergeving willen ontvangen ook anderen moeten kunnen vergeven. Maar even zeker is het dat onze zonden vergeven worden als wij ze zelf belijden en goed maken waar iets goed te maken is. Het gebed daartoe openbaart de liefde van God en Zijn helende kracht in een verstoord leven.

De gehele mens
Ook de tegenstanders van het geloof hebben een visie op de gehele mens en vatten deze sa-men onder de naam ’holisme’. Maar dit verandert niets aan de zekerheid dat ook de innerlijke genezing de gehele mens betreft, naar geest, ziel en lichaam. Het is vrijwel zeker dat een bepaalde innerlijke gesteldheid zijn uitwerking heeft op het lichaam, maar eveneens op het mentale, emotionele en geestelijke leven, de totale mens. Men zegt dat het onderbewustzijn nooit een ervaring vergeet, maar opslaat in het  herinnerings-vermogen (zie onze brochure Genezing van het herinneringssyndroom). Als een ervaring zeer onplezierig, verontrustend of beangstigend is, kan de herinnering eraan wel onderdrukt worden, maar deze verdwijnt niet. Een ophoping van deze onderdrukte herinneringen heeft een beslissende (blijvende) invloed op de ontwikkeling van karakter en persoonlijkheid. Het kan ook een hindernis zijn in de relatie tot God en tot anderen. De vruchten van deze emotionele littekens zijn verschillende symptomen, zoals chronische depressie, neurotisch perfectionisme of juist verwarrend gedrag, maar ook een onvermogen zich geheel aan de Heer over te geven.

Samenvattend kunnen wij zeggen dat innerlijke genezing beschreven kan worden als een soort retroactieve heiliging (teruggaand naar de vroegere toestand) Het werken aan algehele innerlijke genezing behoort tot het meest intensieve deel van pastorale arbeid. Genezing van herinnering met betrekking tot jeugdtrauma’s, onverwerkte problemen, gebrek aan vergevingsgezindheid e.d. geschiedt in een persoonlijke benadering van vrouw tot vrouw en van man tot man (of door een echtpaar). Het is van het grootste belang dat hierbij de Heilige Geest met zijn gaven onbelemmerd functioneert, vooral de gave van onderscheiding en genezing door de Geest.

Wat zegt de bijbel?
Als wij spreken over ’innerlijke genezing’ doelen we in het bijzonder op de ziel. De ziel is ontvankelijk voor invloeden van buiten, die het totaal van uw wezen en denken kunnen beïnvloeden. De bijbel spreekt over uw lichaam als de tempel van de Heilige Geest, maar dat lichaam vervalt bij de dood. Prediker 12:7 leert ons dat dan uw geest terug keert tot God. Maar de ziel, die uw persoonlijkheid, uw individualiteit omvat, heeft eeuwigheidswaarde en eeuwigheidsleven. Dat bent u zelf. Dat is het deel van u dat voortleeft, in de hemel of in de hel. Uw lichaam zal in het graf zijn tot aan de opstanding. De Bijbel spreekt vaak over de ziel. Jezus zegt dat een ziel de hele wereld waard is, en dat de engelen in de hemel juichen als er een ziel behouden wordt. Op de Pinksterdag werden er 3000 zielen gered. De Bijbel zegt dat het geen zin heeft als men de hele wereld wint, maar schade lijdt aan de ziel. Men kan veel succes hebben in het leven, maar op een dag tot de ontdekking komen dat men de ziel verwaarloosd heeft.

Waarom is de ziel zo belangrijk? Omdat hij eeuwigheidswaarde heeft. Wijsheid en kennis vormen een facet van de ziel evenals bewustzijn en geheugen. Maar er is iets dat verder gaat dan wetenschap. De Bijbel noemt dat ’de ziel’. Het lichaam is het huis en de ziel is de bewoner ervan. Men werd geboren om eeuwig te leven. U kunt dat proces niet stoppen. U kunt het wel ten goede keren, of ten kwade. Er is een tegenstander die probeert uw ziel (en uw den ken) te beïnvloeden en van God af te trekken. Men kan misleid worden, verleid of beïnvloed, zelfs beheerst of overheerst. Men kan daarvan bevrijd worden. Ook dat is een deel van ’innerlijke genezing’.

De gehele Bijbel spreekt van het behoud van de ziel. (zie het boek ’Behoud van de ziel’ van Watchman Nee, uitgave Moria). God wil dat de mens gered wordt uit de wereld voor een eeuwig koninkrijk. Daarom heeft Hij het oordeel uitgesteld om ons de tijd te geven en ging zelfs zo ver dat Hij Zijn Zoon gaf voor onze zonden (Billy Graham). Uw ziel heeft zoveel waarde dat Jezus bereid was ervoor te sterven. Maar dit vernieuwde leven dient zich niet alleen te richten op ’verzoening’. Jezus sprak even vaak over Hem ’na te volgen’ De val van de mensheid (weergegeven in Genesis 3) bracht het principe van dood en verval in het menselijk bestaan. Het gif der zonde dringt door in elk deel van ons wezen. In zijn verzoening en sterven overwon Jezus de dood, niet alleen lichamelijk, maar in elk aspect van ons leven. Jezus’ leven en bediening strekt zich uit over elk probleem, zoals ook gebleken is in de vroege kerk. Jezus noemde het ’hart’ (de verborgen bron van het emotionele leven) de bron van gedachten en handelen. Dit woord spreekt van de innerlijke mens. Hij citeerde ook de profetie van Jesaja 61 toen Hij sprak over het genezen van gebrokenen van hart (Lukas 4:18). De apostel Paulus sprak vaak over vernieuwing van het denken door de Heilige Geest (Rom. 12:2, Efeze 4:23).

Innerlijke genezing beslaat een breed terrein en gaat radicaal in tegen elke vorm van vrees, spanning en ongeloof die onbijbelse gedachten en gedrag teweegbrengen. De kern van innerlijke genezing is Jezus’ offerend sterven en Zijn opstandingskracht, waarmee Hij triomfeert over zonde en dood. Vanuit dit gezichtspunt is innerlijke genezing minder een doel in zichzelf dan een eerste stap die de christen tot vrijheid in Christus (Galaten5: 1) en geestelijke rijpheid (1 Corinthe 13:1-12) brengt.

De discipelen, apostelen en gelovigen van de eerste kerk kenden een gekruisigde en opgestane Jezus als Heer over alles: kosmisch (Kolossenzen 1:15-23), raciaal (Efeze 2:11-20) en persoonlijk (Hebreen 9:14) Hun was een nieuwe basis gegeven voor leven en werken, die wat zij noemden de werken der duisternis’ teniet deed. Het kruis van Christus spreekt niet van formaliteit, maar van vrijheid van tirannie over het geweten en van schuldgevoelens. Na zijn bekering wist Paulus zich vrij van de invloed die zijn dwingende religieuze opvoeding met zich meebracht. Vanuit zijn nieuw verworven standpunt was hij in staat objectief naar zijn verleden te zien en het voorzienende werk van God in Christus te herkennen (Galaten1:13-17, Hand. 6:1-24).

Onderscheiding
Welke fouten ook elders mogen zijn gemaakt, de genezing van de innerlijke mens is een bij-belse zaak Om deze reden moeten wij de te gebruiken methoden met zorg toetsen aan Jezus’ wegen en geboden en in aansluiting hierop aan die van zijn discipelen en ons hiermee identificeren. Wij moeten waken voor buitenbijbelse methoden, hoe echt en aantrekkelijk die ook mogen lijken. Ook moeten wij waken voor psychologische voorbeelden die gebaseerd zijn op onbijbels inzicht ten aanzien van de menselijke natuur zoals geloofsvisualisatie, kracht van positief denken waar God buiten staat en sommige vormen van occultisme uit de New Age Beweging. De leer van ’het goddelijke in de mens’ en ’neo-platonische mystiek’ die nu veel aandacht krijgen, geven aanleiding tot waakzaamheid. We mogen aannemen dat de psychologische, emotionele en geloofsproblemen die de vroege kerk kende, even complex waren als die van vandaag, In niet mindere mate kunnen hedendaagse valse - en dwaalleraren, emotionele wonden, teleurstelling en onrust veroorzaken. Ook moeten we waken tegen het idee dat christenen vanwege hun christenzijn, bewaard zullen worden voor alle ziekten en beproevingen en ook dat deze verschijnselen op zichzelf een symptoom zouden vormen van onze geestelijke conditie. Aan de andere kant moeten we de verschillende mogelijkheden die God geeft tot bestrijding hiervan, niet uit het oog verliezen.

Geestelijke oprechtheid
Innerlijke genezing kan onderkend worden als een integraal deel van ons christelijk leven en van pastorale begeleiding. Drie belangrijke punten zullen helpen de bijbelse elementen hierin te onderscheiden. Alle drie zijn ze van belang voor een evenwichtig begrip en het is raadzaam geen ervan te isoleren of te overaccentuering.

1e. Innerlijke genezing begint bij de bron: belemmerende herinneringen en de valse invloed die hiervan uitgaat. De emotionele wonden die het incident kracht gaf tot repressie (schijntolerantie) van de herinnering moeten genezen worden - van hun invloed beroofd worden - door gebed en een verstandige bespreking. Paulus sprak van God als de Vader van vrede en genade (1 Corinthe 1:3-4) en benadrukte ook dat de werking van Jezus’ bloed een aspect is van zijn volkomen wijsheid en vergeving van overtredingen naar de rijkdom van Zijn genade. (Efeze 1:7, 8) In feite is het Zijn bloed (als symbool van Zijn offerend sterven) dat hart en geweten reinigt van dode werken en zuivert van besef van kwaad (Hebreen 9:14, 10:22). Het zet ons vrij van emotionele gebondenheid aan zinloze, zondige, dode werken, teneinde de levende God te dienen.

2e. Innerlijke genezing breekt de gewoonten die als reactie voortkomen uit vroegere trauma’s. De betrokkene moet actief meewerken in dit proces, in plaats van passief te reageren op het handelen van de pastorale werker. Elke verlossing maakt een keuze nodig en is mede een wilsdaad van de betrokkene. Dit impliceert het loslaten van oude wegen en oude reacties op mens en omstandigheden (Kolossenzen 3:12-17, 1 Petrus 2:1-3). In plaats daarvan moeten we leren een nieuwe levenshouding ten aanzien van allerlei mensen en situaties aan te nemen (Efeze 4:22-24, 1 Petrus 1 5-9).

3e. Innerlijke genezing moet een persoonlijke verandering teweegbrengen, die getrouw is aan schriftuurlijke openbaring: de bewustwording een nieuwe mens (schepping) in Christus te zijn (2 Corinthe 5:17) De bijbelse beschrijving van ons wezen is betrouwbaarder dan die welke gegrond was op onze vrees en boosheid en ons herinneringstrauma, nog afgezien van de be-schuldiging van de tegenstander (Romeinen 8:1-2) Innerlijke genezing zal ons helpen om door het woord van God te zien wie we zijn in Christus. Als we leren begrijpen hoe God ons ziet en tevens leren de mogelijkheden die Hij schiep voor onze groei te aanvaarden, dan zul-len wij ook leren dat de rechtvaardiging van Christus belangrijker is dan de onze (Romeinen 12:3) Voorop staat onze persoonlijke band met God. De prediker John Falvel zei eens: ’Volg geen mens een stap verder dan hij Christus volgt’. Zijn woorden zijn even waardevol als zij waren in de zeventiende eeuw.

Jezus zelf kende het fundamentele dilemma van de mensheid, alsook diens secondaire emotionele en psychologische betrokkenheid bij de wereld waarin hij leeft. Hij, kende het probleem van standhouden in zelfrespect in een vijandige omgeving. Hij ervoer het moment dat Hij tot Zijn discipelen moest zeggen: ’Zouden jullie ook maar niet weggaan?’ (Johannes 6:67).

We leren het onderscheid tussen Geest en ziel waarbij Paulus de ziel ’het vlees’ en het ’vleselijke’ noemt (Rom. 8:6) Jezus ging zo ver om te suggereren dat het leren Hem te volgen, in Zijn voetstappen - zelfs tot in de dood als martelaar - een last is die gemakkelijker te dragen zou zijn dan te strijden in eigen kracht. Bovendien spreekt Jezus in Zijn laatste woorden in de eerste drie hoofdstukken van het boek Openbaring over ’Hen die overwinnen’ die Hij zal geven met Hem in Zijn troon te zitten - en met Hem te regeren in het komend vrederijk. Dit kan alleen als we Hem met ons gehele hart volgen en Zijn geboden onderhouden(Matthéüs 28:19). Dan komen we ook waar Hij is (Matthéüs 11:28-30), en bereiken we het doel dat God met ons leven voorheeft.