Evangelie

Luister altijd naar eerlijke kritiek. Is de kritiek
terecht, dan helpt het je. Is de kritiek onterecht dan kun je

de ander helpen. (Citaat van A.W. Tozer)

Iedereen krijgt op zijn tijd
kritiek en dat is goed! Sterker nog: kritiek is noodzakelijk en kan ons
behoeden voor (grove) fouten, zonden en eenzijdigheid. Het zou niet goed zijn als
we nooit gecorrigeerd zouden worden door anderen.

Kritiek wordt door de ontvanger nogal eens als bedreigend ontvangen en
gezien als een aanval. Er wordt soms gedacht dat degene die kritiek levert de
desbetreffende persoon niet mag of i.d., maar daar gaat het bijna nooit om. Het
is veel vaker het gedrag van iemand dat kritiek veroorzaakt. (God heeft
ons aanvaard zoals we zijn, Hij keurt ons gedrag echter niet altijd goed!) Kritiek
heeft nagenoeg altijd 2 kanten, het zegt iets over de beleving van de persoon
die kritiek levert en ook over (in zijn algemeenheid) het gedrag van de ontvanger
van kritiek.

Het komt voor dat kritiek niet
geuit onder het mom van het bedekken met de mantel der liefde. Dat klinkt heel
mooi, maar kan funest zijn. Het is veel beter problemen te bespreken en indien
nodig fouten te belijden, dan zaken onder het vloerkleed te vegen. Dit kan een
heel eigen leven gaan leiden en de kans is groot dat het probleem later in
volle hevigheid terugkomt!

Het uiten van kritiek

Dat is niet altijd makkelijk,
menigeen heeft er moeite mee een ander aan te spreken. Toch is het erg belangrijk
dat we elkaar open en eerlijk bekritiseren. Omdat we het vaak moeilijk vinden
kritiek uit te spreken tegen de persoon waarop we kritiek hebben gebeurd het,
ook in de gemeente, nogal eens dat de kritiek op een persoon niet met deze
persoon zelf, maar met iemand anders wordt besproken. Dat is erg jammer. We kunnen
beter met iemand spreken dan over iemand.

De Bijbelse weg voor het
omgaan met kritiek is om iemand direct,
eerlijk en onder vier ogen aan te spreken. (Matth.18:15
e.v.). Doen we dit niet en bespreken we onze kritiek wel met anderen dan
begeven we ons op glad ijs en kunnen er allerlei problemen ontstaan. Bovendien
geven we hem/haar niet de gelegenheid te reageren op de kritiek. Door het niet
op korte termijn uiten van kritiek kan de ergernis bovendien toenemen en dat
kan er toe leiden dat de bom barst, waardoor we de kans lopen dingen te zeggen
waar we later spijt van hebben.

Kritiek moet niet op de
persoon, maar op zijn of haar gedrag gericht zijn. Als we kritiek op
anderen hebben moet deze (Bijbels) gefundeerd zijn. We kunnen niet zomaar iemand
aanspreken op iets wat we hebben gehoord. Het moet duidelijk en helder zijn dat
onze kritiek berust op feiten en niet op roddels. Bovendien moeten we altijd de
persoon waar we kritiek op hebben de gelegenheid geven te reageren op onze
kritische opmerkingen. Soms doet iemand iets uit bepaalde voor ons onbekende
beweegredenen. Als we kritiek hebben op iemand en we gaan dit bespreken dan is
het belangrijk dat we spreken over hoe we het gedrag hebben ervaren ipv oordelend
te zijn. ( Bijv. “Ik vond het vervelend dat …. “  ipv “jij deed toen

zo ….”)

Een ander belangrijk punt bij
het terechtwijzen is de gezindheid waarin we kritiek uiten. De Bijbel geeft aan
dat we dit in een geest van zachtmoedigheid
moeten doen en in het besef dat we zelf ook mensen zijn die kunnen falen, Gal.
6:1 e.v. Als we kritiek uiten vanuit een hoogmoedige houding zal dit, zelfs als
onze kritiek terecht is, nagenoeg altijd een negatieve uitwerking hebben.

Bij het leveren van kritiek is
het belangrijk om het doel niet uit het oog te verliezen. Het doel moet
altijd zijn dat we proberen de ander verder te helpen of tot inkeer te brengen.
Matth. 18:15 zegt het zo: “indien hij naar u luistert hebt gij uw broeder (of
zuster) gewonnen”. Het Boek : “ ….
is de relatie tussen u en hem hersteld”.

Natuurlijk is ook het moment
waarop we kritiek uiten van belang. Als we iemand willen bekritiseren terwijl hij
druk bezig is en de “stoom” bij wijze van spreken uit de oren komt kunnen we
beter even wachten op een wat rustiger moment.

Het is opmerkelijk dat het
Griekse woord voor vermanen (paraka’leo) dat in 2 Cor. 13:11 wordt gebruikt op
diverse verschillende manieren is vertaald. Zie bijv. Matth. 2:18 “troosten”,
Matth. 8:5 “bede”, Matth. 8:31 “smeekten”, Matth. 8:34 “ drongen …. er op aan”,
Matth. 18:32 “gevraagd”, Hand.9:38 “verzoek”, Hand. 11:23 “wekte …. op”, Hand.
15: 32

“ bemoedigden”, Hand. 16:19
“toeriep” (ivm hulp aanbieden), Hand. 16:15 “nodigde”, Hand. 19:31
“waarschuwing”, Hand. 20:2 “toegesproken”, Hand. 25:2 “klachten”, Hand. 27:33
“spoorde… aan”, Hand. 28:14 “uitgenodigd”, 1 Cor. 4:13 “vriendelijk”, 2 Cor.
10:1 “beroep op”, 1 Tim. 1:3 ‘aangeraden”. In al deze verzen zijn de woorden
tussen de  “ “ vertalingen van het
Griekse woord paraka’leo! Als we deze verzen overdenken, dan wordt duidelijk
dat een vermaning in Gods Woord altijd positief is bedoeld. In een vermaning
hoort ook vertroosting, bemoediging, aansporing etc!

Het ontvangen van kritiek                

2Co 13:11 “Overigens, broeders, weest blijde, laat u terecht brengen, laat u vermanen, weest eensgezind, houdt
vrede, en de God der liefde en des vredes zal met u zijn.

Het ontvangen van kritiek en
het goed luisteren naar datgene wat wordt gezegd is evenmin eenvoudig. Toch is
het belangrijk dat we eerlijk luisteren naar wat wordt gezegd. Ons kennen is tenslotte
ten dele en niemand is volmaakt, 1 Cor. 13.

Een houding of gezindheid waarbij
we openstaan voor eerlijke kritiek zal ons verder helpen. Het kan ons, zoals
gezegd, behoeden voor fouten. In dit verband is het goed om de tekst uit Jac. 1:19 ter harte te nemen: “Weet (dit) wel, mijn geliefde broeders: ieder mens moet
snel zijn om te horen, langzaam om te spreken, langzaam tot toorn”.

We hebben soms de neiging
direct te reageren onder het mom van de aanval is de beste verdediging. “Vluchtgedrag”,
dus gedrag waarbij we a.h.w. weglopen voor de kritiek door te ontkennen of
onszelf te verontschuldigen ivm oorzaken te benoemen die buiten onszelf liggen
helpt niet. Beide genoemde vormen van gedrag zijn contraproductief. Ook het
innemen van vooraf bepaalde standpunten of inzichten zal ons niet verder
helpen.

Juist als iemand kritisch is,
is het goed om met elkaar in gesprek te gaan en het minste wat we kunnen doen
is luisteren naar de argumenten van de ander om zodoende te horen wat de
achterliggende beweegreden van de opmerkingen zijn. Als niet duidelijk is wat
er wordt bedoeld moeten we vragen of hij/zij wil verduidelijken wat er wordt
bedoeld.

Rustig luisteren naar kritiek,
onduidelijkheden laten verduidelijken, terugkoppelen wat je hebt begrepen en
vragen hoe je zaken anders zou kunnen aanpakken is vaak de beste wijze om op
een positieve wijze te reageren op kritiek.